ಕದಂಬರು (ಕ್ರಿ.ಶ. 345–525) ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಾಚೀನ ರಾಜಮನೆತನದವರಾಗಿದ್ದು, ಇಂದಿನ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಕೊಂಕಣವನ್ನು ಬನವಾಸಿಯಿಂದ ಆಳಿದರು.
ಈ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಮಯೂರಶರ್ಮ ಅವರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 345, ಮತ್ತು ನಂತರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸಿದೆ.
ಅವರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಗಳ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ಅದರ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಅವರು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳಾದ ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ವಕಾಟಕರು ಮತ್ತು ಗುಪ್ತಾಗಳು ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮಯೂರಶರ್ಮ ಕೆಲವು ಸ್ಥಳೀಯ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರ ಸಹಾಯದಿಂದ ಕಾಂಚಿಯ ಪಲ್ಲವರ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು. ಕಾಕಂಭವರ್ಮ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಂಬ ಶಕ್ತಿ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರಿತು.
ಕದಂಬರ ಉಗಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ದಂತಕಥೆಗಳಿವೆ. ಅಂತಹ ಒಂದು ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ,ಈ ರಾಜವಂಶದ ಉಗಮಸ್ಥಾನವೆಂದರೆ ತ್ರಿಲೋಚನ ಕದಂಬ(ಮಯೂರಶರ್ಮನ ತಂದೆ) ಎಂಬ ಮೂರು ಕಣ್ಣುಗಳ ನಾಲ್ಕು ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಯೋಧ, ಕದಂಬ ಮರದ ಕೆಳಗೆ ಶಿವ ದೇವರ ಬೆವರಿನಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ.
1189 ರ ಶಾಸನವು ರಾಜ್ಯದ ಸ್ಥಾಪಕ ಕದಂಬ ರುದ್ರ ಕದಂಬ ಮರಗಳ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದನೆಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅವನ ಕೈಕಾಲುಗಳ ಮೇಲೆ “ನವಿಲು ಗರಿ” ತರಹದ ಪ್ರತಿಫಲನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ, ಅವನನ್ನು ಮಯೂರವರ್ಮನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ತಲಗುಂದ ಶಾಸನದಿಂದ, ಇನ್ನೂ ಒಂದು ದಂತಕಥೆಯು ರಾಜವಂಶದ ಸ್ಥಾಪಕ ರಾಜ ಮಯೂರಶರ್ಮನನ್ನು “ಆರು ಮುಖಗಳ ಯುದ್ಧ ಸ್ಕಂದ ದೇವರು” ನಿಂದ ಅಭಿಷೇಕಿಸಿದನೆಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.
ಮಯೂರಶರ್ಮ
ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಮಯೂರಶರ್ಮ ರುದ್ರ (ಒಂದು ಶಿವ ರೂಪ) ಮತ್ತು ಮಾತೃ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಶುಭ ಕದಂಬ ಮರದ ಕೆಳಗೆ ಜನಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅವನು ಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ಮೂರನೆಯ ಕಣ್ಣಿನಿಂದ ಜನಿಸಿದನು. ಮತ್ತೊಂದು ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮಯೂರಶರ್ಮ ಅವರು ಜೈನ ಮುನಿಯ ಸಹೋದರಿಗೆ ಕಡಂಬ ಮರದ ಕೆಳಗೆ ಜನಿಸಿದರು. ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸ್ಥಾಪಕನನ್ನು ಡೆಮಿ-ದೇವರು ಎಂದು ನಿರೂಪಿಸಲು ಈ ಎಲ್ಲಾ ದಂತಕಥೆಗಳು ವಿಕಸನಗೊಂಡಿವೆ ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ.
ಮತ್ತೊಂದು ದಂತಕಥೆಯು ಮಯೂರಶರ್ಮನು ಶಿವ ಮತ್ತು ಭೂದೇವಿ (ಭೂಮಿಯ ದೇವತೆ) ದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದನೆಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಅದನ್ನು ಸರಳೀಕರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇತರ ದಂತಕಥೆಗಳು ನಾಗರು ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ನಂದರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ವಸ್ತುವಿಲ್ಲದೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತವೆ.
ಕದಂಬರು (345–540)
ಮಯೂರಶರ್ಮ
ಕಂಗವರ್ಮ
ಭಾಗೀರಥ್
ರಘು
ಕಾಕುಸ್ತವರ್ಮ
ಸ್ಯಾಂಟಿವರ್ಮ
ಶಿವ ಮಾಂಧತ್ರಿ
ಮೃಗೇಶವರ್ಮ
ರವಿವರ್ಮ
ಹರಿವರ್ಮ
ಕೃಷ್ಣ ವರ್ಮಾ 1
ವಿಷ್ಣುವರ್ಮ
ಸಿಂಹವರ್ಮ
ಕೃಷ್ಣ ವರ್ಮ 2
